Reflectie-oefening

‘Inzetten op kapitaal’ voor hulp- of dienstverleners

Om armoede effectief te bestrijden is het essentieel om in te zetten op verschillende vormen van ‘kapitaal’. Inzetten op psychologisch, sociaal en maatschappelijk kapitaal betekent namelijk het versterken van het zelfhelpend en zelforganiserend vermogen. En dan is er ook nog het inzetten op economisch kapitaal.

Psychologisch kapitaal vergroten: hierbij gaat het om de talenten en competenties die mensen hebben om veranderingen in hun leven te realiseren en om daarover regie te voeren. Het gaat om veerkracht, verbeteren van de ervaren gezondheid, gevoelens van eigenwaarde en zelfvertrouwen en het vermogen om te handelen.

Sociaal kapitaal vergroten: dit gaat over de sociale steun vanuit de omgeving. Hebben mensen een sociaal netwerk waarop zij een beroep kunnen doen? En is er een meer collectief verband om met anderen de problemen te lijf te gaan? Denk hierbij aan lotgenotencontact en zelfhulpgroepen.

Maatschappelijk kapitaal vergroten: dit duidt op het vergroten van macht bij de doelgroep om veranderingen door te voeren die verder reiken dan alleen het eigen leven. Het gaat om invloed en macht om zaken die misgaan in processen en systemen te kunnen aanpakken. De rol van cliëntenorganisaties, ombudsman, invloed op politiek en ook bijvoorbeeld de inzet van ervaringsdeskundigheid valt in dit licht te bezien.

Economisch kapitaal vergroten: dit betreft de genoten opleidingen en het hebben van betaald werk en daarmee meer inkomen.

Lees meer

Achtergrondinformatie bij deze oefening vind je in het Wat werkt bij-dossier in hoofdstuk 3.2.

Naar het dossier

Stress-sensitieve dienstverlening

Ik ben goed op de hoogte van de psychologie van de schaarste: dus het feit dat mensen in armoede of met schulden chronische stress hebben met als gevolg dat zij niet adequaat handelen.

De dienstverlening in mijn organisatie is zo ingericht dat de stress van de cliënt in ieder geval niet verhoogd wordt. Zo sturen wij mensen vriendelijke reminders wanneer er een afspraak is en bieden we actief een helpende hand als we zien dat zaken niet goed gaan.

Persoonlijke empowerment

Ik werk aan de versterking van het zelfvertrouwen van de cliënt.

Ik onderzoek drijfveren, talenten en toekomstwensen met de cliënt.

Ik begeleid cliënten om zelf keuzes te maken. Bijvoorbeeld door hen te laten prioriteren waar zij als eerste mee aan de slag willen.

Ik motiveer de cliënt om actief te handelen, onder meer doordat ik werk met door de cliënt zelf geformuleerde doelen.

Ik coach de cliënt in het formuleren van haalbare acties om eigen doelen te bereiken.

Ik geef mijn cliënten complimenten als zij actie ondernemen.

Ik sta naast de cliënt en werk vanuit gelijkwaardigheid.

Ik leg de cliënt uit wat schaarste doet met het brein. Hiermee toon ik begrip voor de situatie waardoor de cliënt zich gezien voelt en zelfinzicht krijgt.

Sociale empowerment

Samen met de cliënt kijk ik naar diens informele netwerk en de wensen van de cliënt hierin.

Ik zet in op het versterken van een helpend sociaal netwerk.

Ik help de cliënt om barrières en belemmeringen te overwinnen in het bouwen aan een (nieuw) netwerk.

Ik stimuleer cliënten ervaringsdeskundigheid te delen en in te zetten ten behoeve van elkaar (lotgenotencontact).

Ik daag de cliënt uit om te oefenen met persoonlijk leiderschap, onder meer door ervaring op te doen met feedback geven in een groep of door een mening te uiten.

Maatschappelijke empowerment

Ik daag de cliënt uit om deel te nemen aan en van betekenis te zijn in de maatschappij.

Ik onderzoek met de cliënt hoe hij of zij vorm kan geven aan sociale verantwoordelijkheid: iets terug/goeds willen doen, wederkerigheid. Dit kan ertoe bijdragen dat de cliënt zich meer van betekenis voelt. Het kan de eerste stap zijn naar betaald werk.

Ik stimuleer de cliënt om zijn of haar ervaringsdeskundigheid te delen ten behoeve van mensen die hierin minder ver zijn.

Ik stimuleer de cliënt invloed uit te oefenen op beleid.

In het contact met de cliënt ben ik gericht op emancipatie en rechtvaardigheid.

Economische empowerment

Ik werk aan het kunnen opvangen van financiële tegenslagen door de cliënt zelf.

Ik ondersteun de cliënt bij het onderzoeken welk werk bij hem of haar zal passen. Ik daag hem of haar uit nieuwe vaardigheden te leren door educatie en training.

Ik coach de cliënt in het zetten van stappen naar werk dat voldoende is om van rond te komen of het opzetten van een eigen onderneming.

Totaalbeeld en analyse

Kijk naar het totaalbeeld en ga na:

  • Hoeveel aandacht is er voor de chronische stress van mensen die leven in armoede?
  • Hoe is dat concreet in de praktijk en in het professioneel handelen terug te zien?
  • Wat zou je nog meer kunnen doen? Wat past bij jouw aanpak of vraagt dit om een herbezinning van de aanpak?
  • Welke vormen van kapitaal zitten goed op het netvlies? Van de vormen die meer aandacht verdienen: welke kleine dingen in jouw handelen zie je al terug, waardoor je er al iets op inspeelt? Hoe kan je dit versterken?

Conclusie

Klaar met de oefening?

Je kunt de reflectie-oefening inclusief je antwoorden opslaan als PDF. Klik op ‘Opslaan en verder’ om naar een volgende oefening binnen deze leerbehoefte te gaan. Zolang je de browser niet sluit, blijven je antwoorden bewaard.

Terug naar de leerbehoefte, antwoorden niet opslaan